Το Νορβηγικών συμφερόντων ατμόπλοιο «ΟΡΙΑ» 2127 τόνων, ναυπηγήθηκε το 1920 από την Osbourne,Graham & CO Ltd και ταξίδεψε για τα συμφέροντα της Fearnley & Eger του Όσλο με αριθμό ναυπηγείου 222.
Το πλοίο χρησιμοποιήθηκε κατά τις επιχειρήσεις των Γερμανών για την κατάληψη της Νορβηγιας, μεταφέροντας στρατεύματα. Τον Ιούνιο του 1941, ευρισκόμενο στην Καζαμπλάνκα, μετονομάζεται σε “Saint Julienne” από την Γαλλική κυβέρνηση του Vichy και παραμένει σε αυτό το καθεστώς έως την 25η Νοέμβριου 1942 όποτε επανέρχεται σε Γερμανικό έλεγχο παίρνει ξανά την αρχική του ονομασία «ΟΡΙΑ» και φεύγει από την Μασσαλία με προορισμό την Ιταλία.
Η κρίσιμη περίοδος των γεγονότων του Σεπτεμβρίου 1943 με την Ιταλική παράδοση και τα αντίποινα των Γερμανών είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους, έτσι και το «ΟΡΙΑ» «συμμετέχοντας» στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον των Ιταλών, βρίσκεται στις 7 Φεβρουάριου 1944 στην Ρόδο, έχοντας στα αμπάρια του 4,233 Ιταλούς αιχμάλωτους από την φρουρά της Λερού και της Ρόδου.
Στο «ΟΡΙΑ» επίσης επιβαίνουν 30 Γερμανοί στρατιώτες ως φρουρά και 60 το χρησιμοποιούν για μεταφορικό μέσο, επίσης επάνω στο πλοίο είναι 5 άτομα πλήρωμα, ένας Έλληνας μηχανικός και ο Νορβηγός καπετάνιος Bjarne Rasmussen.
Στις 12 Φεβρουάριου 1944 και περί ώρα 18.30 το «ΟΡΙΑ» πλέει κοντά στο Σούνιο, όπου πνέουν άνεμοι δυτικοί εντάσεως 10 μποφόρ. Ανατρέχοντας στα Γερμανικά ημερολόγια των συνοδών πλοίων αναφέρεται ότι παρ’ολες τις έλλειψης στους ναυτικούς χάρτες της εποχής είχε επισημανθεί στον πλοίαρχο του «ΟΡΙΑ» η πορεία που έπρεπε να ακολουθήσει μέσα στην νύχτα και την θαλασσοταραχή για να αποφύγει ύφαλους και βραχονησίδες της περιοχής, παρόλα αυτά στις 18.45 μια κόκκινη φωτοβολίδα και η φωνή στον ασύρματο «προσαράξαμε»,σήμανε την αρχή μιας απίστευτης τραγωδίας.
Το «ΟΡΙΑ» χτυπημένο με την δεξιά πλευρά στα Βραχιά πλημμυρίζει και αναποδογυρίζει σε ελάχιστα λεπτά με την πλώρη του να εξέχει έξω από το νερό.
4.184 Ιταλοί,και 15 Γερμανοί πνιγονται, 49 Ιταλοί βγαίνουν στα Βραχιά τραυματισμενοι, μαζι με τον Έλληνα μηχανικό τον καπετάνιο τα 5 άτομα του πληρώματος καθώς και τους υπόλοιπους Γερμανούς.
Για πολλές ημέρες μετά ανασύρονται πτώματα τα οποία μεταφέρονται και θάβονται στα Λεγραινά στην παράλια του Χάρακα. Από τις έρευνες μας κατορθώσαμε να μάθουμε ότι οι νεκροί μεταφέρθηκαν στην πατρίδα τους όπως έγινε με τους περισσότερους Ιταλούς νεκρούς στρατιώτες μετά τον πόλεμο. Έτσι το ναυάγιο αυτό έμεινε ξεχασμένο στο χρονο, έως ότου η τύχη έφερε την ανακάλυψη του από τους δύτες και τα μυστικά του ξανά στην επιφάνεια.
Ο επίλογος της τραγωδίας γράφεται με την κοπή του ναυάγιου αμέσως μετά τον πόλεμο προφανώς για να χρησιμοποιηθούν τα υλικά του σε άλλες χρήσεις. Το «ΟΡΙΑ» είναι σήμερα μια άμορφη μάζα από συντρίμμια, σιδερά, βαρέλια, προσωπικά είδη και ανθρώπινα μέλη των τραγικών ναυαγών, αποτέλεσμα της ανατροπής του πλοίου μετά την πρόσκρουση, συνθέτοντας μια εικόνα βουβής τραγωδίας. Παρ’ όλο ότι οι συγκεκριμένοι δύτες ήταν εξαιρετικά έμπειροι σε τέτοιου είδους ναυάγια από προηγούμενες αποστολές της ομάδας τους, η ανακάλυψη τόσων υπολειμμάτων ανθρώπινης παρουσίας στον βυθό τους δημιούργησε μια έντονα συγκινησιακή φόρτιση και μια μεγάλη επιθυμία να βρεθεί η ταυτότητα του πλοίου κάτι που έγινε μετά από ένα ολόκληρο χρόνο ερευνών στα Γερμανικά, Ιταλικά και Νορβηγικά ιστορικά αρχεία.
Είναι γεγονός ότι αμέσως μετά την τραγωδία διατάχθηκε ΕΧΕ από την Γερμανική διοίκηση Αιγαίου, η οποία πιστεύουμε έγινε περισσότερο για λόγους τακτικής παρά για λόγους ουσίας και εντάχθηκε στη γενικότερη γραμμή συγκάλυψης του γεγονότος, κάτι που είχε γίνει εφικτό έως την ημέρα που το ναυάγιο ανακαλύφθηκε ξανά.
Ο βυθός είναι γεμάτος από προσωπικά είδη των Ιταλών στρατιωτων, όπως καραβάνες, παγούρια, ζώνες, άρβυλα και με τραγικότερο αποκορύφωμα τα χαραγμένα μηνύματα πάνω στις καραβάνες προς τις οικογένειες τους, με τα ονόματα τους βουβούς μάρτυρες της τραγωδίας.
Ο βυθός στην περιοχή είναι σπαρμένος με βλήματα των 37 χιλιοστών του Γερμανικού ναυτικου, πυρομαχικα για το ημιαυτόματο αντιαεροπορικό C/30 ένα από τα ισχυρότερα όπλα του πόλεμου αυτού που ήταν τοποθετημένο πάνω στο «ΟΡΙΑ».
Ακόμα στο βυθό υπάρχουν σωροί από κάλυκες των 88 χιλιοστών, του γνωστού τρομερού όπλου όλων των χρήσεων, το οποίο επίσης έφερε στην πλώρη του το «ΟΡΙΑ» για την προστασία του. Τα βλήματα που βρέθηκαν ήταν χρησιμοποιημένα και πιθανότατα είχαν χρησιμοποιηθεί το προηγούμενο βράδυ καθώς η νηοπομπή είχε δεχθεί επίθεση από Αγγλικά πλοία ανοικτά της Κω. Οι κάλυκες ως γνωστόν χρησιμοποιούντο ξανά μετά από αναγόμωση γι’ αυτο και τα φυλούσαν μετά από κάθε βολή.
Καθώς το «ΟΡΙΑ» είναι ο υγρός τάφος τόσων ανθρώπων, έγιναν προσπάθειες από την πλευρά της ομάδας των δυτών, και σε συνεννόηση με την Ιταλική πρεσβεία έτσι ώστε τα προσωπικά είδη των Ιταλών που φέρουν ονόματα να ανελκύσουν και να παραδοθούν στις οικογένειες τους, χωρίς ωστόσο μέχρι σήμερα αποτέλεσμα.
(Πηγή: Αριστοτέλης Ζερβούδης)
